“Luchtreinigers zijn geen gemakkelijkheidsoplossing”
Eerst de nodige basisventilatie voorzien en dan eventueel ondersteunen met luchtreiniging

26-01-2022

“Luchtzuivering wordt de jongste tijd vaak voorgesteld als een gemakkelijker en goedkoper alternatief voor ventilatie en dat is niet volledig correct”, zegt disciplineverantwoordelijke Arbeidshygiëne Jan Van Bouwel van IDEWE. “Luchtreiniging werkt en biedt zeker mogelijkheden binnen de bestrijding van de huidige coronapandemie, maar een zekere basisventilatie is nog steeds vereist.”

Er wordt de jongste tijd volop reclame gemaakt voor tal van luchtzuiveringstoestellen maar in realiteit zijn er heel wat toestellen die niet de capaciteit halen die beloofd wordt. “Het is dus de kunst om de goede, voldoende krachtige luchtreinigers te selecteren, die werken bij een aanvaardbaar geluidsniveau”, aldus Jan Van Bouwel. “Die zouden minstens 6 tot 12 maal per uur het volume van het lokaal waarin ze zijn opgesteld, moeten kunnen filteren en voldoende dekking hebben over het gehele lokaal. Op korte termijn kunnen zij een meerwaarde betekenen voor de preventie van coronabesmettingen in lokalen waar de ventilatie ontoereikend is en waar enkel op langere termijn ventilatie kan voorzien worden of waar om technische redenen geen ventilatie mogelijk is. In klaslokalen bijvoorbeeld. Op langere termijn is luchtreiniging vooral een interessante aanvulling op ventilatie.”

Codex

Dit is ook de filosofie van de Codex. “Los van corona verplicht de Codex de werkgever om natuurlijke of mechanische ventilatie te voorzien, zodat in werkplaatsen nooit meer dan 900 ppm CO2 gemeten wordt. In een laag-emissiegebouw, waarin de gebruikte bouwmaterialen geen schadelijke stoffen verspreiden, kan je tot 1200 ppm gaan. Wie daar niet aan kan voldoen, moet een stappenplan opstellen om in regel te komen en voorlopige maatregelen voorzien. Een voldoende krachtige luchtreiniger kan er eventueel voor zorgen dat men de regels voor een laag-emissiegebouw kan hanteren en dus wat minder moet ventileren.”

Implementatieplan

Basisventilatie is met andere woorden niet iets waar je op kan afdingen. Toen in het begin van de pandemie duidelijk werd dat het coronavirus zich gemakkelijk via de lucht verspreidt, stelde de overheid een taskforce Ventilatie op die het onderwerp verder uitdiepte in een implementatieplan.

“Daarin staat dat een installatie voor mechanische ventilatie in een ruimte waarin mensen licht zittend werk verrichten een debiet van 40m3/uur/persoon verse lucht moet kunnen voorzien om onder de 900 ppm-drempel CO2 te blijven. Wordt er zwaarder werk gedaan, zal het debiet groter moeten zijn. Als er geen mechanische ventilatie is, dan kan je de ventilatienorm proberen te halen door ramen en deuren open te zetten en vervolgens via CO2-metingen na te gaan of je de norm niet overschrijdt.”

Korte- en langetermijnoplossingen

Als het niet mogelijk is om onder de 900 ppm CO2 te blijven, dan zegt het implementatieplan dat je bijkomende maatregelen moet nemen. “En dan zijn luchtreinigingstoestellen zeker interessant”, aldus Van Bouwel. “Dergelijk toestel mag ingeschakeld worden om het deel van de lucht, die niet via ventilatie ververst kan worden, te zuiveren van bepaalde schadelijke bestanddelen. Luchtreinigers halen stof en bio-aerosolen, waaronder viruspartikels, uit de lucht en eventueel ook vluchtige organische stoffen (VOC’s), afhankelijk van de toegepaste technologie. In dat geval moet de ventilatie de CO2-concentratie beperken tot 1200 ppm ipv 900 ppm en mag 15m3 lucht/uur/persoon aan ventilatie vervangen worden door een equivalent hoeveelheid aangeleverde gezuiverde lucht door de luchtreiniger (CADR - clear air deliverance rate).”

Het voorzien van mechanische ventilatie betekent uiteraard een hogere investeringskost en vraagt soms een grondige renovatie van het volledige gebouw. Voor bepaalde sectoren betekent dit een langetermijnplanning. Luchtzuivering kan op korte termijn oplossingen bieden om in afwachting van deze lange termijninvesteringen snel risicobeperkende maatregelen te treffen.

Beweringen en praktijk

Het probleem is dat er weinig degelijk onderzoek beschikbaar is om de werking van luchtzuiveringstoestellen naar waarde te kunnen schatten. Vandaar dat de overheid in een ministerieel besluit, naast een verbod op het uitstoten van schadelijke stoffen, ook heeft geëist dat verkopers hun toestellen zouden registreren. Het maakt het mogelijk om tot vervolging over te gaan mocht achteraf blijken dat de beweringen niet met de prestaties in de praktijk overeenkomen.

“Een aantal toestellen uit deze lijst blijkt ondertussen, in het beste geval, in een straal van 2 meter rond het toestel in staat te zijn om een verschil te maken. Sommige maken bovendien een hels lawaai als ze een voldoende debiet genereren. Daar ben je in een werkomgeving zelden mee geholpen. Het is dus belangrijk om voor toestellen te kiezen waarvan de werking bewezen is en waarvan de opgegeven prestaties correct zijn.”

Conclusie

Luchtreinigers zijn geen gemakkelijkheidsoplossing, ze vormen een deel van de mogelijke maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren en op lange termijn zijn ze vooral inzetbaar in combinatie met een basisventilatie die voldoet aan de vereisten van de Codex.
Voldoende krachtige luchtreinigers kunnen wel een tijdelijke oplossing bieden op plaatsen waar mechanische ventilatie pas op langere termijn voorzien kan worden of waar de aanwezige mechanische ventilatie onvoldoende krachtig is. Ook op plaatsen die om technische redenen moeilijk geventileerd kunnen worden, zijn ze inzetbaar.
Met betrekking tot ventilatie zijn er evenwel ook oplossingen waar de installatiekost relatief laag is en de installatie ook vrij eenvoudig zonder veel breekwerken gerealiseerd kan worden. Decentrale ventilatie-units per lokaal installeren is vooral interessant voor bestaande gebouwen, waar vaak geen centrale ventilatie-eenheid met kanalen kan geïnstalleerd worden. Ook hier zijn het geluidsniveau, de onderhoudskosten en de capaciteit van de installatie belangrijke aandachtspunten bij de aankoop en installatie van dergelijke systemen.

Wilt u weten of u voldoende ventileert? Vraag ons ventilatieschema aan.

Lees meer