FAQ's
Wat is asbest?
Asbest is een mineraal gesteente dat ontgonnen wordt o.a. in Canada. Dit gesteente bestaat uit kristallijne vezels en het zijn die vezels die tot eind jaren '90 verwerkt werden in ondermeer bouwmaterialen. Drie soorten asbest (Chrysotiel, amosiet en crocidoliet) werden op grote schaal verwerkt in ondermeer bouwmaterialen omwille van hun brandwerende en isolerende eigenschappen of als wapening in cement en andere bindmiddelen. In 1979 werd in België omwille van de gezondheidsrisico's het toepassen van asbest als spuitlaag (flocage) voor het verhogen van de brandweerstand van een gebouw reeds verboden. Andere asbestmaterialen werden pas later verboden met uiteindelijk een totaal verbod op het gebruik van asbest in bouwmaterialen eind 1998. Een aantal uitzonderlijke industriële toepassingen werd nog toegelaten tot 2005.
Wat zijn de gezondheidsrisico's van asbest?
Asbestvezels kunnen bij inademing tot diep in de longen doordringen en zetten zich vast in het tere longweefsel om uiteindelijk tussen het longvlies en de long terecht te komen. Asbestvezels blijven in tegenstelling tot andere stofdeeltjes en vezels voor de rest van het leven in de longen en kunnen bijgevolg langdurig schade toebrengen aan de long. Asbestvezels kunnen longkanker veroorzaken evenals enkele typische asbestaandoeningen zoals asbestose (stoflong door asbest na jarenlange grote blootstelling) of mesothelioom (longvlies- of buikvlieskanker). Dergelijke aandoeningen manifesteren zich dikwijls pas 30 tot 40 jaar na de opgelopen blootstellingen. Asbestose en mesothelioom zijn erkende beroepsziekten. Dit geeft ook al aan dat vooral mensen met een technische job (chauffagisten, loodgieters, elektriciens, slopers, installateurs,…) een groter risico lopen, daar zij vaak (onwetend) in contact komen met asbestmaterialen tijdens de uitvoering van hun werk. Periodiek medisch onderzoek met controle van de longfunctie is dan ook verplicht voor werknemers die regelmatig werken uitvoeren aan asbestmaterialen.
Waar werd asbest toegepast?
Destijds werden zowel zogenaamde hechtgebonden materialen (asbestcement, lijm, mastiek,…) als minder gebonden tot niet gebonden asbestmaterialen (spuitlagen, textielen, kalkisolaties, asbestkarton,…) op de markt gebracht. Het betreft meer dan 3000 verschillende soorten asbestmaterialen die tussen WOII en 1999 gebruikt werden. Vooral gebouwen en installaties die dateren van de jaren 60, 70 en 80 of die in die periode gerenoveerd werden, kunnen heel wat asbestmaterialen bevatten. In de jaren 90 werden vooral nog hechtgebonden materialen (in de volksmond gekend als eternit) en dichtingen toegepast. Gebouwen en installaties die voor 1999 gebouwd of geplaatst werden kunnen dus asbesthoudende materialen bevatten.
Welke zijn de wettelijke verplichtingen m.b.t. asbest?
Op federaal niveau zijn er in België vanuit het KB asbest van 16 maart 2006 uitgebreide verplichtingen voor werkgevers met betrekking tot de opmaak van een verplichte asbestinventaris (met risicoanalyse en beheersplan) voor alle gebouwen en installaties waarin of waaraan werknemers tewerkgesteld worden. Het betreffende KB regelt ook de strikte indeling van asbestwerken, waarbij een duidelijk onderscheid gemaakt wordt tussen eenvoudige handelingen die uitgevoerd kunnen worden met opgeleid en medisch gekeurd personeel en de gespecialiseerde asbestverwijderingswerken die enkel door erkende asbestverwijderaars uitgevoerd mogen worden. Deze wetgeving is volledig gericht op de bescherming van de werknemers en is dus niet van toepassing op particulieren of kleine zelfstandigen die geen personeel in dienst hebben. Ook de verkoop van gebouwen is niet geregeld binnen deze wetgeving.
Op Gewestelijk niveau werden een aantal spelregels vastgelegd binnen de milieu en afvalwetgeving, maar met uitzondering van de bepalingen voor asbestwerven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de indeling van asbestafval als gevaarlijk afval (inclusief regeling inzameling), blijft deze wetgeving eerder vaag en vooral voor heel wat interpretatie vatbaar als het op werken aan asbestmaterialen aan komt. Door de versnippering van de wetgeving op regionaal en federaal niveau en door het ontbreken van een aantal belangrijke aspecten (vb asbest bij verkoop van gebouw) zijn er heel wat grijze zones en achterpoortjes die misbruiken en wantoestanden toelaten.